Javna zdravstvena ustanova „Dom zdravlja“ u Banjoj Luci je zdravstvene ustanova u državnoj svojini, od posebnog društvenog interesa, osnovana za područje Grada Banja Luka, sa statusom referentne zdravstvene ustanove. Pod ovim nazivom osnovana je 1994. godine, izdvajanjem tadašnje Osnovne organizacije udruženog rada „Dom zdravlja“ Banja Luka iz sastava Radne organizacije „Kliničko-medicinski centar“ Banja Luka, a na osnovu Odluke Skupštine Grada Banja Luka o osnivanju „Doma zdravlja“ u Banjoj Luci od 25.05.1994. godine.
Do 1994. godine „Dom zdravlja“ je doživio više organizacionih transformacija, prilagođavajući se zahtjevima tada važećih zakonskih i podzakonskih akata, a ove transformacije su uglavnom imale karakter statusnih promjena.
Od 1946. do 1974. godine „Dom zdravlja“ je bio organizaciona jedinica u sastavu tadašnjeg Medicinskog centra Banja Luka, u čijem sastavu su postojali i Opšta bolnica, kao i Higijenski zavod kao preteče današnjeg Instituta za javno zdravstvo RS. U tom periodu, status pravnog lica je imao samo Medicinski centar.
Godine 1983., zbog Zakona o udruženom radu i novih podzakonskih akata, dešava se samoupravna transformacija, na osnovu koje je konstituisana i registrovana RO „Klinički-medicinski centar“ Banja Luka, sa više OOUR-a, među kojima i OOUR „Dom zdravlja“ Banja Luka, sa statusom pravnog lica. Ovakva organizacija je postojala sve do 25.05.1994. godine, kada je konstituisana i registrovana Javna zdravstvena ustanova „Dom zdravlja“ u Banjoj Luci, pod kojim nazivom i danas posluje i postoji.
U skladu sa Zakonom o sistemu javnih službi (Službeni glasnik RS broj: 68/07), Grad Banja Luka, kao osnivač Ustanove, je na sjednici Skupštine Grada Banja Luka, dana 29.11.2007. godine donio Odluku o organizovanju i usklađivanju poslovanja JZU „Dom zdravlja“ u Banjoj Luci. Ovom Odlukom prestala je da važi Odluka o osnivanju JZU „Dom zdravlja“ u Banjoj Luci od 25.05.1994. godine, kao i sve tri izmjene i dopune te odluke o osnivanju.
Javna zdravstvena ustanova “Dom zdravlja” u Banjoj Luci je sa svojim kapacitetima najveći dom zdravlja u Republici Srpskoj i referentna je zdravstvena ustanova za djelatnost koju obavlja.Takođe je i nastavna i naučna baza za Medicinski fakultet u Banjoj Luci i Medicinsku školu.
Dom zdravlja organizuje primarnu zdravstvenu zaštitu i obezbjeđuje: porodičnu medicinu, dječju, preventivnu i opštu stomatologiju, higijensko-epidemiološku djelatnost, hitnu medicinsku pomoć, zaštitu i unapređenje mentalnog zdravlja u zajednici, ambulantni oblik fizikalne rehabilitacije, laboratorijsku dijagnostiku, te obezbjeđuje ampulirane lijekove i potreban sanitetski materijal.Dom zdravlja ima organizovanu i RTG dijagnostiku i ambulante za specijalističke konsultacije iz ginekologije i pedijatrije.
Reformski procesi u u JZU „Dom zdravlja“ u Banjoj Luci, vezani za uvođenje modela porodične medicine započeli su 2002. godine, kroz projekat Svjetske banke pod nazivom „Projekat osnovnog zdravstva“ (BHP). Nastavljanje reformskih procesa odvija se kroz novi projekat Svjetske banke pod nazivom „Projekat jačanja zdravstvenog sektora“ (HSEP).
Osnovni cilj reformskih procesa je jačanje primarne zdravstvene zaštite, unutar zdravstvenog sistema, organizovane po modelu porodične medicine, što u konačnom ishodu dovodi do smanjenog oslanjanja na bolnice, specijaliste i tehnologiju. Djelatnosti Ustanove se povodi kontinuirano i dostupna je stanovništvu Grada Banja Luka kroz 13 gradskih, 9 prigradska i 13 seoskih lokaliteta.
Ukupan broj zaposlenih u “Domu zdravlja” na dan 31.12.2015. godine iznosio je 872 radnika. Od tog broja, 802 radnika je bilo u radnom odnosu na neodređeno vrijeme, a 70 radnika na određeno vrijeme. Od ukupnog broja zaposlenih radnika, 688 radnika je raspoređeno u medicinski segment Ustanove, a 184 radnika u nemedicinski.