Podaci o pružanju zdravstvene zaštite, od strane prvog školovanog ljekara, na ovom području datiraju još od 1589. godine.
Veća koncentracija školovanih doktora pominje se u dokumentima iz 1875. godine, a kao istaknuti ljekari navode se Rade Petrović, Milan Jovanović Batut i Petar Rico.
Od 1878. godine, na banjalučkom području, počelo je zakonsko uređenje zdravstvene zaštite, prvi put u BiH.
Od zdravstvenih ustanova formirane su, tokom vremena, bolnice i apoteke te je tada započela i imunizacija djece protiv velikih boginja, a kasnije I drugih zaraznih bolesti. Takođe, u tom periodu otvorene su i prve privatne ambulante.
Kao prva savremeno koncipirana javna socijalno – medicinska i higijenska ustanova, Dom narodnog zdravlja u Banjoj Luci osnovan je 29. decembra 1926. godine, Rješenjem Ministarstva narodnog zdravlja Kraljevine SHS.
Od 1946. do 1974. godine „Dom zdravlja“ je bio organizaciona jedinica u sastavu tadašnjeg Medicinskog centra Banja Luka, u čijem sastavu su postojali i Opšta bolnica, kao i Higijenski zavod kao preteče današnjeg Instituta za javno zdravstvo RS. U tom periodu, status pravnog lica je imao samo Medicinski centar.
Godine 1983., zbog Zakona o udruženom radu i novih podzakonskih akata, dešava se samoupravna transformacija, na osnovu koje je konstituisana i registrovana RO „Klinički-medicinski centar“ Banja Luka, sa više OOUR-a, među kojima i OOUR „Dom zdravlja“ Banja Luka, sa statusom pravnog lica. Ovakva organizacija je postojala sve do 25.05.1994. godine, kada je konstituisana i registrovana Javna zdravstvena ustanova „Dom zdravlja“ u Banjoj Luci, pod kojim nazivom i danas posluje i postoji.
Do 1994. godine „Dom zdravlja“ je doživio više organizacionih transformacija, prilagođavajući se zahtjevima tada važećih zakonskih i podzakonskih akata, a ove transformacije su uglavnom imale karakter statusnih promjena.
Javna zdravstvena ustanova „Dom zdravlja“ u Banjoj Luci je zdravstvene ustanova u državnoj svojini, od posebnog društvenog interesa, osnovana za područje Grada Banja Luka, sa statusom referentne zdravstvene ustanove. Pod ovim nazivom osnovana je 1994. godine, izdvajanjem tadašnje Osnovne organizacije udruženog rada „Dom zdravlja“ Banja Luka iz sastava Radne organizacije „Kliničko-medicinski centar“ Banja Luka, a na osnovu Odluke Skupštine Grada Banja Luka o osnivanju „Doma zdravlja“ u Banjoj Luci od 25.05.1994. godine.
Javna zdravstvena ustanova “Dom zdravlja” u Banjoj Luci je sa svojim kapacitetima najveći dom zdravlja u Republici Srpskoj i referentna je zdravstvena ustanova za djelatnost koju obavlja.Takođe je i nastavna i naučna baza za Medicinski fakultet u Banjoj Luci i Medicinsku školu.
Narodna skupština Republike Srpske je, na prijedlog Vlade Republike Srpske, 1999. godine donijela Zakon o zdravstvenoj zaštiti Republike Srpske u kojem se predviđa osnivanje porodične medicine.
Iza nas su brojne promjene u radu, reforma, poplave i pandemija, ali uprkos svim izazovima, danas je JZU “Dom zdravlja” u Banjoj Luci stasao u modernu zdravstvenu ustanovu koja može adekvatno da odgovori svim zadacima koji joj se nameću.